سرطان غذذ لنفاوی از جمله سرطان های رایج در ایران است که فراواني نسبتا بالايي دارد
عد از سرطان مري به‌خصوص در غرب آسيا تعداد مبتلايان به آن رو به افزايش است. با اين حال اگرچه به اين بيماري تا به حال در رسانه‌ها كمتر پرداخته شده و حتي هنوز آمار دقيقي در رابطه با تعداد مبتلايان به اين بيماري در دست نيست، كارشناسان معتقدند كه پيشرفت‌هاي جديد در زمينه تشخيص و درمان سرطان لنفوم، باعث شده كه تعداد زيادي از بيماران مبتلا به آن بهبود يابند.
هوچكين چيست؟
هوچكين (Hodgkin) يك نوع خاص از لنفوم يا سرطان است كه با رشد غيرطبيعي سلول‌ها در دستگاه لنفاوي همراه است. پيشرفت‌هاي جديد در زمينه تشخيص و درمان اين بيماري باعث شده است كه تعداد زيادي از بيماران بهبود يابند.
در اين بيماران با تشخيص زودرس و درمان مناسب، ميزان بهبود افزايش خواهد يافت. اما گرچه بيماري هوچكين ممكن است در تمامي سنين ديده شود اما متخصصان خون معتقدند شايع‌ترين سن شيوع آن بين 20 تا 50 سالگي است.
سيستم لنفاوي قسمتي از سيستم ايمني بدن است كه به دفاع بدن در برابر بيماري و عفونت كمك مي‌كند. سيستم لنفاوي شامل شبكه‌اي از عروق ظريف لنفاوي است كه همانند عروق خوني به داخل بافت‌هاي سرتاسر بدن پخش شده است. عروق لنفاوي، لنف را حمل مي‌كنند. لنف، مايع بي‌رنگي است كه حاوي سلول‌هاي دفاعي بدن در برابر عفونت كه لنفوسيت نام دارند، است.
همراه اين شبكه عروقي، نقاط كوچكي وجود دارند كه غدد لنفاوي ناميده مي‌شوند. غدد لنفاوي به‌صورت خوشه‌هايي زير بغل، كشاله ران، گردن، سينه و شكم يافت مي‌شوند. قسمت‌هاي ديگر سيستم لنفاوي طحال، تيموس، لوزه‌ها و مغز استخوان است. بافت لنفاوي همچنين در قسمت‌هاي ديگر بدن همانند معده، روده و پوست يافت مي‌شود.
در بيماري هوچكين سلول‌هاي سيستم لنفاوي غيرطبيعي شده و رشد و تكثير اين سلول‌ها بدون كنترل و نامنظم مي‌شود. از آنجايي كه بافت لنفاوي در سراسر بدن وجود دارد، بيماري هوچكين مي‌تواند در همه جاي بدن ديده شود.
بيماري هوچكين ممكن است در يك غده لنفاوي يا گروهي از غدد لنفاوي و گاهي اوقات قسمت‌هاي ديگر سيستم لنفاوي نظير مغز استخوان و طحال ايجاد شود. اين نوع بيماري، تمايل به توسعه يافتن به روشي منظم و مرتب دارد (از يك غده لنفاوي به غده لنفاوي مجاور). براي مثال بيماري هوچكين كه در غده لنفاوي گردن ايجاد شده است ابتدا به غدد لنفاوي بالاي ترقوه و سپس به غدد لنفاوي زير بغل و داخل قفسه سينه گسترش مي‌يابد و سرانجام ممكن است در تمام قسمت‌هاي بدن ديده شود.
نشانه‌هاي بيماري هوچكين شامل اين علائم است: تورم بدون درد در يكي از غدد لنفاوي گردن، زير بغل يا كشاله ران، تب‌هاي راجعه بدون علت، تعريق شبانه، كاهش وزن بدون دليل و خارش شديد پوستي.
البته وجود هر كدام از اين علائم، حتما نشانه وجود بيماري هوچكين نيست. در اغلب موارد، اين علائم در وضعيت‌هايي كه زياد جدي نيستند، همانند آنفلوانزا نيز ديده مي‌شوند. با اين حال بيماران درصورت تداوم اين علائم، بايد هر چه زودتر براي تشخيص و مراقبت و درمان به پزشك مراجعه كنند ولي هرگز منتظر وجود درد نباشند؛ چرا كه هوچكين در مراحل اوليه بدون درد است.
تشخيص بيماري
چون علت بيماري هوچكين نامعلوم است، در حال حاضر پيشگيري از آن امكان‌پذير نيست. ولي تشخيص زود‌هنگام و درمان مناسب نتايج خوبي به‌همراه دارد. بيشتر موارد هوچكين به‌ويژه اگر در مراحل اوليه شناسايي شود، قابل درمان است. پس از مراجعه به پزشك، وي تاريخچه كاملي از وضعيت پزشكي فرد تهيه كرده و بعد معاينه پزشكي به عمل خواهد آمد. اگر حالت غيرطبيعي در گره لنفاوي مشاهده شود، آن گره برداشته شده و زير ميكروسكوپ مطالعه مي‌شود.
اين آزمايش مشخص خواهد كرد كه ضايعه خوش‌خيم يا بدخيم است. اگر نتيجه نمونه‌برداري مشخص كند بيماري هوچكين است، آزمايش‌هاي تكميلي شامل پرتونگاري قفسه سينه، آزمايش خون، لنفانژيوگرافي كه به معني تزريق ماده حاجب به داخل سيستم لنفاوي و سپس تهيه راديو گرافي ازآن كه نشان‌دهنده وضعيت سيستم لنفاوي و ميزان گسترش بيماري در آن است، سي‌تي‌اسكن شكم، آزمايش مغز استخوان و نمونه‌برداري از اعضاي داخل شكم براي نشان دادن گسترش بيماري به اين اعضا انجام خواهد شد.
البته ممكن است انجام تمام اين بررسي‌ها در يك فرد لازم نباشد. تصميم‌گيري درباره بررسي‌هاي لازم توسط پزشك معالج صورت خواهد پذيرفت.
هوچكين درمان مي‌شود؟
بيماري هوچكين به خوبي به درمان پاسخ مي‌دهد. در بيشتر موارد بيماران به‌طور سر‌پايي درمان مي‌شوند. درمان بيمار مي‌تواند با پرتو درماني يا شيمي‌درماني يا تركيبي از هر دو صورت پذيرد.
در پرتو درماني سعي مي‌شود با استفاده از پرتوهاي پرانرژيX يا اشعه‌هاي ناشي از كبالت در منطقه درگير شده توسط بيماري، سلول‌هاي سرطاني با حفظ بافت‌هاي سالم از بين برده شوند. خوشبختانه در مراحل اوليه، آسيب بيماري به دستگاه لنفاوي محدود است و از اين‌رو درمان مناسب با پرتودهي به قسمتي يا تمام دستگاه لنفاوي باعث بهبود بيماران خواهد شد.
شيمي درماني براي از بين بردن سلول‌هاي سرطاني در تمام بدن استفاده مي‌شود. پزشكان مقاديري از داروهاي شيمي‌درماني را استفاده مي‌كنند تا بتوان با حداقل صدمه به بافت‌هاي سالم بدن سلول‌هاي سرطاني را از بين برد.
داروهاي شيمي‌درماني در تقسيم و رشد سلول‌هاي سرطاني اثر گذاشته و باعث تأخير رشد سلول‌ها مي‌شود و بيماران تركيبي از شيمي درماني و پرتودرماني را دريافت مي‌كنند.
البته شيمي درماني ممكن است باعث تهوع، استفراغ، اسهال، ريزش مو، كم خوني، خونريزي خودبه‌خود، افزايش بروز عفونت و همچنين زخم‌هاي دهاني شود. اين عوارض در تمام بيماران ديده نشده و به يك شدت ظاهر نمي‌شود و بعد از درمان از بين خواهد رفت.
بهبودي و مراقبت
اين يك مسئله طبيعي است كه بيماران درباره آينده خود نگران باشند. درك ماهيت سرطان و موارد مورد انتظار بيماران و اطرافيان‌شان كمك مي‌كند تا آنها براي درمان خود، تغييراتي در سبك زندگي، بهبود كيفيت زندگي و تصميم‌گيري‌هاي مالي ايجاد كنند. بيماران مرتبا از پزشك خود سؤال مي‌كنند يا خودشان پاسخ اين سؤال را جست‌وجو مي‌كنند كه پيش‌آگهي بيماري من چه خواهد شد؟
پيش آگهي يك پيش‌بيني درباره آينده و نتيجه بيماري و نشانه‌هاي بهبودي است. پيش‌آگهي بيماري هوچكين تحت‌تأثير عوامل متعددي از قبيل درجه بيماري، پاسخ به درمان بيماران، سن بيماران و وضعيت عمومي سلامت بيماران قرار دارد.
افراد ممكن است از نتايج آماري براي سنجش احتمال بهبودي خود استفاده كنند. آمارها منعكس‌كننده تجربه گروه زيادي از بيماران است، از اين نتايج براي پيش‌بيني درمان يك بيمار نمي‌توان استفاده كرد؛
چرا كه هيچ 2 نفري يكسان نيستند و درمان و پاسخ به درمان افراد خيلي متفاوت است. حتي زماني كه درمان يك بيمار كاملا موفقيت آميز باشد، پزشكان از اصطلاح پاسخ كامل به درمان بيشتر از بهبودي استفاده مي‌كنند؛ زيرا امكان عود مجدد بيماري وجود دارد.