بیماری قانقاریا جز بیماری های شکنده است که اگر به موقع شناسایی و جلوگیری نشود در اعضای بدن پیشرفت میکند و باعث از بین بردن اغضای بدن و در نهایت مرگ می گردد.

قانقاریا

التهاب و عفونت اندام های بدن و تخریب بافت به علت بروز مشكلات خون رسانی منجر به بروز بيماری كشنده ای موسوم به قانقاريا می شود. در واقع هنگامی که بافت بخشی از بدن به خاطر فقدان خون‌رسانی بمیرد قانقاریا رخ می‌دهد.
قانقاریا ، سیاه مُردگی

قانقاریا می‌تواند در هر نقطه‌ای‌ از بدن‌ رخ‌ دهد، اما شایع‌ترین‌ جاها عبارتند از انگشتان‌ پا، پا، و ساق‌ پا، انگشتان‌ دست‌، دست‌، و ساعد دست‌. خطرناك‌ترین‌ جا احشای‌ شكمی‌ است‌.

قانقاريا معمولا در سنين بالای ۴۰ سالگی و به علت كاهش قوای ايمنی و توانايی جسمی فرد بروز می كند كه متاسفانه افزايش بيماريهای نقص ايمنی همچون HIV و هپاتيت و نظاير آن منجر به بروز اين بيماری در سنين جوانی نيز شده است.

انواع قانقاریا

قانقاریا اصولاً دو نوع‌ دارد: نوع‌ خشك‌ كه‌ در آن‌ عفونت‌ باكتریایی‌ وجود ندارد، و نوع‌ مرطوب‌ كه‌ در آن‌ زخم‌ در اثر باكتری‌ها دچار عفونت‌ می‌شود.

واژه‌ قانقاریای‌ گازدار در مورد نوع‌ خاصی‌ از قانقاریای‌ مرطوب‌ به‌ كار می‌رود.

قانقاریای خشک

هنگامی که رگ های خونی بسته می شوند و جریان خون به قسمتی از بدن قطع می شود، در عرض چند ساعت تا چند روز قانقاریای خشک رخ می دهد.

معمولا قانقاریای خشک به کندی پیشرفت می کند و روزها تا ماه ها طول می کشد.

بسیاری از بیماری ها منجر به قانقاریای خشک می شوند، این بیماری ها عبارتند از: دیابت، تصلب شرایین، اعتیاد به دخانیات و سیگار کشیدن.

اغلب قانقاریای خشک، ضایعه ای سرد، خشک و بی رنگ و بدون ترشحات آبکی و یا چرکی است و به همین دلیل به نام خشک معروف است.

انواع سیاه مُردگی

قانقاریای تر(مرطوب)

اگر قسمتی از بدن دچار عفونت شود و عفونت آن درمان نگردد، به علت ورم بافت در آن محل، خون کافی به آنجا نمی رسد و گاز و مواد سمی باکتریایی تولید می شوند و در نهایت همه این عوامل باعث ایجاد قانقاریای مرطوب می شوند.

همچنین کاهش جریان خون به علت بریدگی و یا آسیب عروقی نیز می تواند قانقاریای مرطوب را ایجاد کند.

قانقاریای مرطوب دارای ترشحات آبکی و یا چرکی در محل ضایعه می باشد، به همین خاطر به نام مرطوب خوانده می شود.

قانقاریای تر که به نام مرطوب نیز خوانده می شود، یکی از خطرناک ترین انواع قانقاریا می باشد.

اگر این نوع قانقاریا درمان نشود، معمولا بیمار دچار عفونت خون می شود و بعد از چند ساعت و یا چند روز می میرد.

علت قانقاریا

* عفونت با باکتری کلستریدیوم پرفرنژانس

* آسیب بافتی در اثر حوادث، جراحی ها یا زخم های سوراخ کننده

* له شدگی که باعث قطع جریان خون شود.

* گرفتگی رگ های خونی؛ مثلا تشکیل لخته ی خون در یک سرخرگ

تنگ شدن رگ های خونی

* تصلب شرائین(سفت و انعطاف ناپذیرشدن سرخرگ ها)

* سرمازدگی طولانی مدت

یخ زدگی انگشتان دست

افراد در معرض خطر

* مبتلايان به ديابت

* معتادان

* بيماران مبتلا به نقص ايمنی

* سوء مصرف الکل که باعث اختلال در عملکرد رگ های خونی شود.

* سیگار کشیدن که باعث اختلال در خونرسانی بافت ها شود.

* افراد که در معرض یخ زدگی باشند مانند کوهنوردان

یخ زدگی انگشتان پا

یخ زدگی انگشتان پا مانع از خونرسانی به انگشتان و باعث سیاه شدن آن ها شده است.

علائم قانقاریا

علائم شایع قانقاریا پوست آبی یا سیاه، درد و ترشح بدبو است.

تب بالا و سردی ناگهانی اندام ها، تغيير رنگ اندام ها به رنگ های كبود و تيرگی و نيز بوی عفونت از مهمترين علايم بالينی قانقاريا است.

اندام‌های داخلی نیز ممكن است دچار قانقاریا شوند كه با علائم درد، تب، به وجودآمدن گاز در بافت‌های زیر پوست است.

علائم قانقاریای خشک:

* بی حسی و سردی

* ایجاد تب خفیف، معمولا ۳۸ درجه سانتی گراد

* تغییر رنگ بافت مبتلا (از قرمز به قهوه ای و در نهایت سیاه می شود)

* بافت مبتلا، خشک و مومیایی می شود و عضلات و استخوان زیر بافت از بین می رود و ممکن است پوسته خارجی بافت بیفتد.

علائم قانقاریای تر

* ورم و درد شدید در منطقه درگیر

* قرمز شدن و ترشحات آبکی و یا چرکی

* ترشحات بد بو

* ظاهر بافت مرده، مرطوب و سیاه

* تب و علائم عفونت خون

درمان قانقاریا

درمان این بیماری به فراخور شدت آسیبی که بافت دیده از تجویز  آنتی بیوتیک تا قطع بخش مبتلای بدن متفاوت است.

در صورت تشخيص به موقع، درمان با آنتی بيوتيك بسيار قوی و در صورت عدم بهبود نيز جراحی و قطع عضو مبتلا صورت می گيرد.

تا زمانی‌ كه‌ پیشرفت‌ قانقاریا متوقف‌ و بهبود آن‌ آغاز نشده‌ باشد، بیمار باید در رختخواب‌ استراحت‌ کند. سپس‌ می‌تواند‌ به تدریج فعالیت‌هایش را از سر بگیرد.

در صورتی‌ كه‌ قطع‌ عضو ضرورت‌ یافته‌ باشد، فیزیوتراپی‌ نیز لازم است.

بدون‌ درمان‌، قانقاریا می‌تواند منجر به‌ عفونت‌ مرگبار شود.

پیشگیری از قانقاریا

* اگر قبل از آنکه بافت بمیرد و یا زمانی که اکسیژن کافی وجود دارد، درمان صورت پذیرد از قانقاریا جلوگیری می شود.

* زخم های بدن باید فورا درمان شوند و هیچ نشانه ای از عفونت را نداشته باشند. علائم عفونت عبارتند از: قرمزی، ورم و ترشحات.

* پاهای افراد مبتلا به دیابت و یا بیماری های عروق خونی باید مرتبا توسط پزشک معاینه شوند تا از آسیب، عفونت و تغییر رنگ پوست جلوگیری شود.

* اجتناب از مصرف دخانیات

* پیشگیری از بروز سرمازدگی در بدن و یا ایجاد زخم.

* کنترل میزان قند خون در مبتلایان به بیماری دیابت.

مبتلایان به دیابت

توجه :

در افراد دیابتی، به منظور بررسی سلامت عروق واطمينان از خونرسانی مناسب به بافت های پا، پاها باید مرتبا مورد معاینه قرار بگیرند. رعايت نكات بهداشتی ازسوی بيمار بسيارمهم وحياتی است . متاسفانه ۱۵-۱۰ درصد بيماران ديابتی درطول مدت زمان ابتلا به ديابت، دچار زخم يا گانگرن (قانقاريا) اندام تحتانی می شوند و در درصد بالايی از این بیماران، منجر به قطع اندام مربوطه می گردد.