آموزش تفسیر آزمایش تیتر بتا

زمانی که آزمایش بتا + میگردد و شما اطمینان حاصل میکنیدذ که باردار هستید پزشک آزمایش تیتر بتا رایشنهاد میدهد در این پست اطلاعات کاملی در این مورد خدمتتون داده میشود.

اگر میزان BhCG مساوی و یا بیشتر از 1500 باشد برای بیمار سونوگرافی واژینال انجام می‌شود

اما اگر میزان BhCG کمتر از 1500 باشد،، در این صورت آزمایش باید 48 ساعت بعد تکرار گردد اگر میزان بتا سیر نزولی داشت احتمالاً سقط صورت گرفته است و باید برای آن پیگیری های مربوطه انجام شود .

اما اگر میزان بتا بعد از 48 ساعت افزایش یابد و مساوی یا بیشتر از 1500 گردد برای بیمار سونوی ترانس واژینال انجام میگیرد .

اگر هم بعد از 48 ساعت میزان بتا بالاتر از 1500 نشود درخواست سونوگرافی تا رسیدن هورمون به این حد به تعویق می‌افتد .

 

بهر حال با انجام سونوگرافی سه حالت ممکن اتفاق بیوفتد:

حالت اول – ساک حاملگی در خارج از رحم دیده می‌شود : در این صورت تشخیص EP قطعی است

حالت دوم – ساک حاملگی درداخل رحم دیده می‌شود : در این صورت تشخیص EP رد می‌شود

حالت سوم – ساک حاملگی دیده نمیشود : در این صورت باز هم وجود EP بسیار محتمل است . و بر اساس اینکه حال عمومی بیمار چگونه باشد اقدامات درمانی صورت خواهد گرفت

با راهکار ارائه شده فوق، استفاده توامان تیتر BhCG و TVS برای تشخیص EP حساسیتی معادل 96 درصد و ویژگی معادل 97 درصد خواهد داشت که نشان دهنده کارا بودن این راهکار در تشخیص EP دارد .

در گذشته بجای سونوگرافی واژینال از سونوگرافی معمولی استفاده میشد و بجای عدد 1550 برای میزان بتا از عدد 6500 استفاده ه می گشت . در این راهکار عدم مشاهده ساک حاملگی در حضور بتای بالای 6500 ، تشخیص EP با حساسیت 100 درصد و ویزگی 96 درصد صورت میگرفت . ولی با توجه به بهبود روش‌ها و دستگا های سونوگرافی و همچنین نقطه تمایز 6500 برای مقدار بتا که تشخیص را دیرتر محقق میکند ، امروزه از این قاعده کمتر استفاده میشود.

استفاده از هورمون پروژسترون برای تشخیص EP مورد بحث است . علت آن است که ،، یک نقطه آستانه مشخص برای پروژسترون تعریف نشده است که در آن نقطه بتوان بین بارداری داخل رحمی از EP تمایز قائل شد. اما دو مطلب در رابطه با این هورمون حتمی است

مطلب اول آنکه در بارداری داخل رحمی با جنین زنده حتماً میزان پروژسترون بالای ng/ml 50 است

و مطلب دوم اینکه اگر میزان پروژسترون پایین‌تر از 5 ng/ml باشد ، قطعاً بارداری طبیعی نیست و با EP یا سقط روبرو هستیم.

با توجه به این محدودیت‌ها ا، در راهکار ارائه شده نقشی برای این هورمون پروژسترون در تشخیص EP قائل نشده‌اند

تست های خونی دیگر برای تشخیص EP در دست تحقیق است که تنها به نام آن‌ها اشاره می‌شود . این تست ها همراه با هم و یا به تنهایی مورد استافده قرار می‌گیرند .

VEGF یا vascular endithlial growth factor فاکتور رشد اندوتلیال رگی

pregnancy-associated plasma protein A یا PAPP-A یا پروتئین A پلاسمایی مرتبط با بارداری که در تست سلامت جنین نیز کاربرد دارد

pregnancy-specific B1-glycoprotein

در انتها مطلبی که به نظرم ذکر آن ضروری است ، نقش BhCG در تشخیص EP است

اول اینکه با یک بار اندازه‌ گیری بتا و مقایسه آن با زمان بارداری نمیتوان بارداری خارج رحمی را تشخیص داد زیرا میزان BhCG در زمان های مختلف در بارداری داخل رحمی با EP میتواند یکسان باشد و اکتفا کردن به مقدار بتا نمیتواند متمایز کننده این دو وضعیت از یکدیگر باشد.

دوم اینکه فلسفه اندازه‌گیری مرتب بتا در فواصل مختلف و مشاهده دو برابر شدن آن در هر 48 ساعت ،، برای تشخیص زنده بودن جنین است نه تشخیص EP . چرا که در بارداری خارج از رحمی نیز ممکن است افزایش بتا را داشته باشیم .

برای تشخیص زنده بودن جنین اگر میزان بتا در هر 48 ساعت حداقل 66 درصد افزایش یابد ، جنین زنده و در حال رشد است . همچنین افزایش BhCG کمتر از 50 درصد در 48 ساعت باز هم نه تأیید کننده EP است و نه رد کننده آن . بلکه تنها از عدم رشد جنین میگوید .اتفاقی که میتواند هم در بارداری داخل رحمی و هم در بارداری خارج رحمی رخ دهد

آزمایش Beta HCG عمدتا برای تشخیص حاملگی درخواست میشود اما در تشخیص مول هیداتیفرم،حاملگی خارج رحمی و نیز برخی بدخیمیها کاربرد دارد.
۱- برای تشخیص حاملگی در خون توسط این آزمایش باید۱۲- ۶ روز از لقاح گذشته باشد. متاسفانه عموم مردم بخصوص خانمهایی که حس امیدواری قویتری دارند و بیشتر هم بدنبال نتیجه منفی هستند تصور میکنند این آزمایش ۲۴ ساعت پس از آمیزش کنترل نشده مثبت میشود و بسرعت میتوانند از عدم بارداری خود با خیالی راحت آگاه شوند و جالب اینکه تصورفوق اخیرا تقویت هم شده است. درست استکه سطح هورمون بتا بلافاصله پس از تشکیل جفت بالا میرود ولی غلظت آن بقئری نیست که توسط روشهای آزمایشگاهی در جهان اعم از جهان اول تا سوم قابل ارزیابی باشد و لذا باید حدود ده روز صبر کنیم که البته برای پیشگیری !!! خیلی دیر است.
۲- در هفته های ۶ – ۴ مقدار Beta HCG هر ۴۸ ساعت دو برابر میشود و اگر این افزایش به بیش از سه روز طول بکشد باید احتمال حاملگی خارج رحمی را مطرح و بررسی کنیم.
۳- در هفته دوازدهم حاملگی مقدارBeta HCG به حداکثر خود میرسد و اگر بعد از هفته دوازدهم باز هم مقدار آن افزایش پیدا کرد باید به مول مشکوک شویم و آزمایشات لازم را درخواست نماییم.
۴- وقتی مقدار Beta HCG به حدود U/L 2000 – ۱۵۰۰ برسد کیسه لقاحی داخل رحم بوسیله سونوگرافی قابل مشاهده است.پس اگر مشاهده نشد احتمال حاملگی خارج رحمی تقویت میشود.
۵- اگر Beta HCG کمتر ازU/L 1000 باشد وبیمار خونریزی واژینال داشته باشد و غلظت پروژسترون کمتراز ۵ng/mg باشد با احتمال بیش از ۹۴% حاملگی غیر طبیعی است و باید اقدامات لازم آغاز گردد.
۶- حداکثر غلظت Beta HCG درپایان ماه سوم حاملگی و تا مرز ۲۰۰۰۰۰U/L مشاهده شده است.
۷- چند روز پس از زایمان یا سقط مقدار Beta HCG به سمت صفر میل میکند.این مدت بین نه تا سی و پنج روز با میانگین ۱۹ روز است که در هر حال بستگی به غلظت اولیه آن به هنگام سقط دارد. اگر مقدار Beta HCG پس از سقط به حد منفی نرسد نشانگر باقی مادن بافتهای مولد Beta HCG در بدن و سقط ناقص است.
۸- در حاملگی خارج از رحمی ممکن است آزمایش Beta HCG منفی گزارش گردد. بهمین جهت اگر علایم بیمار مشکوک به بارداریست باید ضمن تکرار تست در چند روز آینده از روشهای دیگر تشخیصی هم استفاده گردد.
۹- در صورتیکه مقدار Beta HCG خیلی زیاد باشد (مثلا در مول) در برخی روشها و کیتهای آزمایشگاهی از جمله الیزا ، بدلیل پدیده ای بنام اثر هوک نتیجه آزمایش پایین کاذب خواهد بود و حتی ممکن است منفی هم گزارش گردد.در این موارد که هنوز به بارداری مشکوک هستید لازم است مجددا آین آزمایش را بصورت درخواست تیتراسیون به آزمایشگاه ارجاع دهید. خوشبختانه در آزمایشگاه محققین آزمایش Beta HCG و سایر تستهای هورمونی توسط دستگاه تمام اتوماتیک توسو ژاپن انجام میشود.این دستگاه با روش بسیار دقیق ایمونوفلورسانس کار میکند که با دقتی برابر ۱۰۱۵ آنالیز را انجام میدهد.یکی از مزایایی که ما همیشه در محققین از آن استفاده کرده ایم اینستکه آزمایش را با استفاده از استاندارد روزانه و کالیبراسیون منظم انجام میدهیم ولی باز، بر اساس سابقه بیمار، در مواردیکه خودمان هنوزبه نتیجه آزمایش مشکوک هستیم بلافاصله با روشهای کروماتوگرافی ستونی سرم بیمار را مورد آزمایش کنترلی قرار میدهیم.
۱۰- تحقیقات نشان داده است در برخی افراد بدلایل گوناگون از جمله آنتی بادیهای هتروفیلیک – آنتی بادیهای ضد موش – مواد شبه بتا که به پروتئینهای غیر اختصاصی در سرم متصل میشوند و نهایتا خوب جدا نکردن گلبولهای قرمز از سرم توسط همکاران آزمایشگاهی موجب میشود نتیجه آزمایش مثبت کاذب گردد.فرد باردار نیست ولی از این آزمایشگاه به آن آزمایشگاه دائما جواب مثبت میدهند ولی خبری از بچه نخواهد شد.درآزمایشگاه محققین بارها این مورد را تجربه کرده ایم و راه علاج ابدا این نیستکه تست را برای آزمایشگاه دیگری بفرستند بلکه کافیست درخواست شود تست بتا با روش دیگری بجز الیزا انجام شود.

آزمایش حاملگی یا اندازه گیریBetaHCG چیست و چرا این هورمون تست می شود؟

هورمون های HCG – LH – FSH – TSH همگی از دو بخش یا Sub Unit تشکیل می شوند : آلفا و بتا که بخش آلفا در همه ی این هورمون ها مشابه است و افتراق اینها از هم با بخش بتا صورت می گیرد .

از ملاقات اسپرم واوول تخمک لقاح پیدا میکند. تخمک لقاح یافته به طرف رحم رفته ودر جدار آن لانه گزینی میکند.بین 10-3روز بعد جفت تشکیل میشود. HCG ( هر دو بخش آلفا و بتا ) توسط سلولهای تروفوبلاستیک جفت سنتز می شود و نیمه عمر آن 36 – 12 ساعت است . مهمترین وظیفه این هورمون نگه داری از جسم زرد است که تولید استرادیول و پروژسترون می کند .

مقدار این هورمون در حاملگی طبیعی از روز ششم تا دهم بعد از لقاح در سرم مادر بالا میرود ( حتی گاه از روز سوم لقاح هم قابل شناسایی است. )
معمولا25 -20 روز پس از آخرین قاعدگی ( و نه زودتر از آن ) مقدار این هورمون در ادرار مادر به اندازه ای میرسد که قابل اندازه گیری باشد .

معمولاچه زمانی این تست انجام میشود؟
این هورمون در حاملگی طبیعی 4 – 6 هفته بعد از شروع بارداری افزایش چشم گیر پیدا کرده وسپس کم کم افت پیدا می کند . اما در موارد حاملگی خارج رحمی – حاملگی مولار- برداشت کل رحم – کورتاژ پس از حاملگی سیر نزولی سریعتر آن را شاهد هستیم

سایر کاربردهای تست حاملگی یا هورمون بتا اچ سی جی(Beta H.C.G)

در مردان در موارد تشخیص تومورهای بیضه و نئوپلاسم آن کاربرد دارد که همراه با آلفا فیتو پروتئین تست می شو د . در بعضی بدخیمی ها از قبیل کوریوکارسینوما – امبریونال سل کارسینوما و نیز حاملگی خارج رحمی میزان BeteHCG به شدت بالا می رود و اندازه گیری های مرتب آن برای سنجش پاسخ بیمار به شیمی درمانی ضروری است

این آزمایش چه زمانی وبه درخواست چه کسی قابل انجام است؟

 

این آزمایش را هرزمان که مشکوک به حاملگی طبیعی ویا حتی موارد خارج رحمی باشیم انجام دهیم و درخواست آن بوسیله خود بیمار هم قابل قبول است.

بعلاوه در موارد بدخیمی هائی که نامبرده شد ویا حین درمان آنها نیز کاربرد دارد.(برای ارزیابی چگونگی پاسخ بیمار به درمان)

چه موقع فرد میتواند مراجعه کند؟آیا ناشتائی ویا سایر شرایط دیگری باید رعایت شود؟

ناشتا بودن لازم نیست. مصرف آب مانعی ندارد و حتی قطع داروهای دیگر فرد ضروری نیست.

این آزمایش باچه نمونه ای انجام میشود وچقدر طول میکشد؟

چون هورمون ابتدا در خون ظاهر میشود سپس بعد از شروع متابولیزه شدن در ادرار آمده ودفع میشود پس آزمایش خون حساستر است وزودتر مثبت میشود.درموارد حاملگی خارج رحمی هم که حتما باید خون تست شود.

مدت زمان آزمایش نیم ساعت است ودر هرساعت شبانه روز قابل انجام میباشد.

راهنما و روش انجام تست حاملگی نوار تست حاملگی موجود به روش یک مرحله ای سریع و مطمئن برای تشخیص حاملگی بر اساس وجود اچ-سی-جی (HCG) در ادرار یا سرم خون می باشد. این هورمون از جفت ترشح شده و ابتدا در خون و سپس در ادرار انتشار می یابد. پس از وقوع حاملگی( یک روز پس از عقب افتادگی در سیکل ماهانه) در خون و ادرار میزان هورمون به ۱۰-۵ واحد میرسد که این مقدار برای مثبت شدن تست کافی است. از آن پس میزان هورمون بسرعت افزایش می یابد.
جمع آوری نمونه و روش انجام : ادرار را در ظرف تمیزی مانند لیوان یکبار مصرف ( در هر ساعت از روز) جمع آوری نمائید.
نوار تست را از پاکت خارج سازید ئ تا خط مشخص (MAX) در ادرار فرو کنید. بطوریکه جهت پیکان بطرف ادرار باشد. سطح ادرار نباید از خط (MAX) عبور کند. سه ثانیه صبر کنید
سپس از ادرار خارج ساخته.. بطور افقی بر روی دهانه ظرف ادرار بگذارید.

تست hcg
نتیجه:
بر حسب میزان هورمون موجود در ادرار نتیجه مثبت بصورت ۲ خط قرمز حدود ۴۰ ثانیه بعد ظاهر می شود. تا پنج دقیقه اگر رنگی ظاهر نشد دلیل بر منفی بودن آزما یش است.ظهور رنگ در فاصله ۵ تا ۱۰ دقیقه مشکوک بوده و چند روز بعد تکرار شود. هر نتیجه ای بعد از ۱۰ دقیقه فاقد ارزش است.
مثبت: آشکار شدن دو نوار رنگی در نواحی کنترل و پائین تر از آن منفی: آشکار شدن تنها یک نوار رنگی در ناحیه کنترل شدت رنگ بستگی به مدت زمان حاملگی دارد.تذکرات:
۱- تنها هنگام آزمایش پاکت باز شود و نوار فقط برای یکبار قابل استفاده است.
۲- پاکت کوچک همراه نوار حاوی ماده سیلیکا‍زل ( جاذب رطوبت) است که بعنوان نگهدارنده میباشد..پس از باز کردن پاکت دور انداخته شود.
۳- بیمارانی که مبتلا به سرطان هستند تفسیر تست بعهده پزشک متخصص میباشد.
نکات مهم در مورد بارداری :۱-. اگر پریود های منظم دارید (یعنی حداقل ماهی یکبار با یکی دو روز عقب و جلو پریود می شوید) و تصمیم به بارداری دارید با تاخیر یک هفته ای پریود به احتمال قوی حامله هستید برای اثبات این قضیه ساده ترین راه استفاده از Home Test(تست ادرار) است که در خانه انجام می شود وروش آن روی جلد تست توضیح داده شده است .(بهترین زمان برای انجام تست ادرار صبحگاه است چون میزان هورمونHCG در ادرار بیشتر از ساعتهای دیگر روز است) روش مطمئن تر تست خون است که با تجویز پزشک ذر آزمایشگاه انجام میشود .

▪ فراموش نکنید که یک کپی از آزمایش حاملگی را برای آلبوم نوزاد نگه دارید
۲. بلافاصله بعد از قطعی شدن حاملگی قرص مترنا MATERNAاز داروخانه تهیه کنید وروزی یک عدد مصرف کنید
دوستانی که در ایران هستند بایداسید فولیک را شروع کنند

● نکته:
حداقل ۲ تا ۳ ماه قبل از بارداری بهتر است از ترکیبات اسید فولیک استفاده شود تا مشکلاتی از قبیل سقط جنین یا منگولیسم ایجاد نشود. بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد اسید فولیک می‌تواند از تأخیر رشد جنین جلوگیری کرده و باعث بهبود رشد شود
▪بسیاری از متخصصین معتقدندکه هر زمان که تصمیم به بارداری داشتین MATERNAرا شروع کنید
وتا ۶ ماه بعد اززایمان ادامه دهید

▪ در ایران متخصین معتقدند که اسید فولیک تا پایان ۳ ماهه اول ادامه یابد و بعد از آن قرص آهن شروع شود تا ۴ الی ۶ماه بعد از زایمان
▪ بیمه مترنا را کاور نمی کند وبرای خرید آن احتیاج به نسخه پزشک ندارد
▪ اسید فولیک و فروس سولفات در ایران هر دوبابیمه کاور می شود

۳.در همان ماههای اول یکسری آزمایشهای اولیه از جمله چک هموگلوبین, آهن, فریتین و همچنین آزمایش ادرار برای رد عفونت و یکسری آزمایشات برای رد بیماریهایی مثل سفلیس سرخچه و…

انجام می شود که خوشبختانه هم در ایران روتین است هم در کانادا (یادتون نره)!!!!!!!!!!!!
۴ . یکی دیگر از اقدامات اولیه تعیین سن حاملگی وتاریخ زایمان است
LMP:اولین روز آخرین قاعدگی است
Conception Date:روزتخمک گذاری و احتمالا روز لقاح است
Due Date:روز تولد نوزاد
برای محاسبه تاریخ زایمان هم می توانید از لینک زیر استفاده کنید
LMP را وارد کنید تا جدول حاملگی شما را تر سیم کند
● یا
ا▪ ز فرمول زیر استفاده کنید
▪ روز ماه سالLMP را بنویسید ۷ روز به روز اضافه کنید ۳ماه از ماه کم کنید ۱ سال به سال اضافه کنید
مثال LMPیک خانم 1389/4/5 است روز زایمان او 12فروردین 1390است گرفتین!!!!!!!!!!!!

سیکل قاعدگی (Menstrual cycle)

در دختران و زنهای جوانی که ازدواج نکرده اند و یا از روشهای مختلف ضد بارداری استفاده می نمایند، بطور متوسط هر 28 روز سیکلی تکرار می شود که از آن تحت عنوان سیکل ماهانه یا سیکل قاعدگی، یاد می شود. که روزهای پایانی آن، با خونریزی همراه است. در طی سیکل ماهانه، یکسری تغییرات هورمونی رخ می دهد.

در نیمه اول سیکل(14 روز اول) هورمونهای LH و FSH تولید می شوند. در روز 14 (اواسط دوران قاعدگی)، هورمون LH ، در سطح بالایی تولید می شود که باعث تحریک تخمگذاری((Ovulation از فولیکول می شود. پس از آزاد شدن تخمک، فولیکول، به جسم زرد تبدیل شده و شروع به تولید هورمون پروژسترون می کند. هورمون پروژسترون با تاثیر بر روی سلول های دیواره رحم، باعث تکثیر سلولهای دیواره رحم شده و سبب می شود تا سلولهای دیواره رحم، از نظر منابع غذایی، سرشار شوند. جسم زرد طول عمر کوتاهی دارد و با تحلیل رفتن جسم زرد، در واقع منبع تولید پروژسترون از بین می رود. بنابراین دیواره رحم ریزش پیدا کرده و وخونریزی شروع می شود. بدین ترتیب دوباره سیکل قاعدگی تکرار می شود.

اگر در روز 14 که تخمک گذاری انجام می شود، اسپرم در مجاورت تخمک قرار گیرد، تخمک بارور شده و سلول تخم ایجاد می شود. سلول تخم شروع به تکثیر کرده و بلاستوسیتها را بوجود می آورد. در اطراف سلولهای بلاستوسیت، سلولهای تروفوبلاست و سلولهای سنسی شیو تروفوبلاست بوجود می آیند. سلولهای سنسی شیو تروفوبلاست، اولین سلولهایی هستند که هورمون hCG را تولید می کنند. هورمون hCG تولید شده از سلولهای سنسی شیو تروفوبلاست، بر روی جسم زرد اثر گذاشته و از تحلیل رفتن آن جلوگیری می کند. پروژسترون تولید شده از جسم زرد، بر روی سلولهای دیواره رحم اثر گذاشته و از ریزش آنها جلوگیری کرده و بدین ترتیب، زمینه را برای لانه گزینی و شروع حاملگی آماده می کند. در روز 22، لانه گزینی (Implantation) انجام می شود و با تشکیل جفت، تولید هورمونهای hCG و پروژسترون، توسط سلولهای جفت انجام می گیرد.

معمولاً هورمون hCG را می توان، یک هفته بعد از تخمک گذاری یا 20 روز بعد از آخرین قاعدگی در سرم یا ادرار شخص حامله پیدا کرد. تولید هورمون hCG توسط جفت در طول 9 ماه حاملگی انجام می شود. اما میزان تولید آن در ماههای مختلف حاملگی متفاوت است (نمودار 1). به این ترتیب که، مقدار هورمون hCG، در ابتدای حاملگی، کم و در روز 60 تا 80 (ماه دوم حاملگی) تولید hCG در حد بالایی انجام می گیرد، و ممکن است تا Iu/ml 250 برسد. بعد از روز 60ـ80 تولید هورمون hCG کاهش می یابد، طوری که در شروع 3 ماهه Trimester)) دوم حاملگی تولید هورمون hCG کاهش می یابد، ولی هیچ وقت صفر نمی شود. و تا آخر حاملگی، پیوسته به میزان Iu/ml 15ـ10 تولید می شود. تا اینکه، حدود دو هفته پس از زایمان طبیعی، در سرم ناپدید شده و قابل تشخیص نمی باشد.

نمودار 1: تغییرات تولید هورمون hCG در طی حاملگی

هورمون hCG و تشخیص حالات پاتولوژیک

علاوه بر این که می توان با جستجوی وجود یا عدم وجود هورمون hCG در نمونه ادرار، حاملگی را تشخیص داد، می توان با اندازه گیری مقدار هورمون hCG برخی حالات پاتولوژیک را نیز تشخیص داد.

کاهش تولید مقدار هورمون hCG از میزان طبیعی آن، مطرح کننده احتمال سقط جنین و حاملگی خارج رحمی(Ectopic Pregnancy) می باشد.

افزایش تولید غیر طبیعی هورمون hCG از میزان طبیعی (بیشتر از Iu/ml 250)، مطرح کننده احتمال بیماریها و تومورهایی نظیر کارسینومای جفتی (Choriocarcinoma)، مول هیداتیدیفرم (Hidatidiform Mole) وکاریسنومای اولیه تخمدان می باشد. بعلاوه اینکه در مردان مبتلا به تومورهای بیضه (Testicular Tumor) و همچنین تومورهای تولید کننده هورمون hCG مانند سرطان ریه (Lung Carcinoma)، از زنجیره بتای هورمون hCG به عنوان مارکر تومور استفاده می شود.

روشهای مختلف تشخیص و اندازه گیری هورمون hCG

1) روش ممانعت از آگلوتیناسیون غیر فعال ذرات لاتکس Passive Latex Agglutination Inhibition Test

2) روش آگلوتیناسیون غیر فعال ذرات لاتکس Reversed Passive Latex Agglutination

3ـ روش الیزا ( (ELISA: Enzyme Linked Immunosorbent Assay

4ـ روش آر. آی. ای (RIA: Radio Immuno Assay) RIA: که حساسترین و دقیق ترین روش است.

در بین چهار روش فوق، روش اول، در آزمایشگاههای تشخیص طبی، بیشترین کاربرد را دارد. که در ادامه، روش انجام آن بطور مفصل بحث می شود.

روش ممانعت از آگلوتیناسیون غیر فعال ذرات لاتکس

آزمایش، با استفاده از کیت و در دو مرحله انجام می شود. اجزای موجود در کیت عبارتند از:

1) قطره چکان حاوی کنترل مثبت (ادرار شخص حامله)

2) قطره چکان حاوی کنترل منفی (ادرار شخص غیرحامله)

3) قطره چکان حاوی آنتی بادی بر ضد زنجیره بتای هورمون hCG

4) قطره چکان حاوی ذرات لاتکسی که بر روی آنها، زنجیره بتای هورمون hCG متصل شده است.

5) اسلاید زمینه سیاه و اپلیکاتور

روش انجام آزمایش

روش کیفی

بر روی اسلاید زمینه سیاه، یک قطره از نمونه ادرار خانم، یک قطره کنترل مثبت و یک قطره کنترل منفی را اضافه کرده و به هر کدام از آنها، یک قطره آنتی بادی بر ضد زنجیره بتای هورمون hCG اضافه می کنیم. با اپلیکاتور دو قطره را مخلوط کرده و حدود 30 ثانیه حرکت دورانی می دهیم. در مرحله دوم به هر کدام از مجموعه های مرحله اول، ذرات لاتکس را اضافه کرده، دو دقیقه حرکت دورانی می دهیم و جواب را آزمایش را از نظر آگلوتیناسون بررسی می کنیم.

پس از این مدت در قطره مربوط به کنترل مثبت، ذرات آگلوتینه مشاهده نمی شود ولی در قطره مربوط به کنترل منفی، ذرات آگلوتینه مشاهده خواهد شد. در نمونه ادرار مورد آزمایش، اگر ذرات آگلوتینه مشاهده شد، نشان دهنده عدم وجود هورمون hCG در نمونه ادرار، و حامله نبودن شخص است. ولی اگر ذرات آگلوتینه مشاهده نشد، نشان دهنده وجود هورمون hCG در نمونه ادرار، و حامله بودن شخص است.

روش کمی

گاهی اوقات لازم است مقدار نسبی هورمون hCG را در ادرار محاسبه نمود. بدین منظور می بایست ابتدا، نمونه ادرار را در لوله های آزمایش، با سرم فیزیولوژی، به ترتیب 1/2، 1/4، 1/8 و غیره رقیق کرد. سپس از هرکدام از لوله ها یک قطره برداشته و بر اساس روش کیفی که در بالا توضیح داده شد، برای وجود یا عدم وجود هورمون hCG بررسی کرد. آخرین قطره ای که در آن آگلوتیناسیون مشاهده نشود بعنوان تیتر هورمون hCG آن ادرار در نظر گرفته می شود. در نهایت مقدار هورمون hCG از فرمول زیر محاسبه می شود.

V * D * S

‌‌‌ V(Volume): حجم ادرار بر حسب میلی لیتر، D(Denominator): مخرج کسر تیتر هورمون، S (Sensitivity): حساسیت کیت

همچنین برای محاسبه مقدار هورمون hCG در ادرار 24 ساعته، کافیست ادرار 24 ساعته را در یک ظرف تمیز جمع آوری کرده و در فرمول فوق به جای V عدد مربوط به حجم ادرار 24 ساعته را قرار دهید.

نکته ها

1) بهترین نمونه برای روش لاتکس، نمونه ادرار اول صبح است، چرا که در طول شب کمتر مایعات مصرف می شود و 2) بنابراین ادرار غلیظ بوده و غلظت مواد موجود در آن، تقریبا برابر غلظت آنها در سرم می باشد.

3) واژه هایی چون گراویندکس، تست حاملگی و یا پرگننسی (Pregnancy)، همگی به معنای آزمایش تشخیص حاملگی می باشد.

گونادوتروپین جفتی، هورمونی برای مادر و جنین :

گونادوتروپین کوریونیک انسانی (hCG) یک گلیکوپروتیین است که تغییرات در جز کربوهیدراتی آن موجب تفاوت در خصوصیات بیولوژیکش می گردد. همانند دیگر گلیکوپروتیین ها مانند FSH، LH و TSH گونادوتروپین کوریونیک انسانی از دو زیر واحد آلفا و بتا تشکیل یافته که در هورمون های گلیکوپروتیینی، زیر واحد مشابه یکدیگر هستند، اما فعالیت بیولوژیک ویژه هر کدام، هم چنین اختصاصیت در ایمونواسی ها، مربوط به تفاوت های مولکولی و کربوهیدراتی زیر واحد های بتا است…

به نظر می رسد تمام بافت های انسانی hCG تولید می کنند، ولی جفت به لحاظ دارا بودن توانایی گلیکوزیله کردن این پروتیین و در نتیجه کاهش میزان متابولیسم آن موجب فعالیت بیولوژیک آن به همراه نیمه عمر طولانی اش می شود. تا به امروز تنها عملکرد شناخته شده hCG پشتیبانی از کورپوس لوتیوم است که حدود روز هشتم پس از تخمک گذاری و یک روز پس از لانه گزینی (زمانی که برای اولین بار در خون مادر قابل ردیابی است) جای LH را می گیرد. ادامه بقای کورپوس لوتیوم کاملا وابسته به hCG است و در مقابل، بقای حاملگی تا هفته هفتم وابسته به استرویید های کورپوس لوتیوم.

غلظت hCG در گردش خون مادر در زمان شروع یک دوره خون ریزی قابل انتظار ولی اتفاق نیفتاده، تقریبا L/IU 100 است. حداکثر میزان hCG در گردش خون مادر یعنی حدود IU/L 000/100، در هفته های 8 تا 10 لقاح ایجاد می شود. سپس میزان آن در هفته های 18 تا 20 به حدود IU/L 000/10 تا 000/20 کاهش می یابد و تا هنگام ترم در همان حد باقی می ماند. دلیـل آنکه سطـوح hCG در نیـمه دوم حـاملگی کاهـش می یابد، مشخـص نیست. در نزدیکی ترم، سطوح hCG در زنانی که جنین دختر دارند، بالاتر است. این مساله در مورد سطوح سرمی، محتوای جفتی، سطوح ادراری و غلظت های مایع آمنیوتیک نیز صدق می کند.

در دو وضعیت بالینی، تیتر hCG خون به طور ویژه کمک کننده است: بیماری تروفوبلاستیک و حاملگی های نابه جا.

حدود 20 درصد بیماران مبتلا به مول هیداتی فرم دچار عوارض بدخیم خواهند شد. به دنبال حاملگی های مولار، باید تیتر hCG در بیمارانی که بیماری ادامه دار ندارند، تا هفته 16 به مقادیر غیرقابل ردیابی افت کند. در مقابل، بیماران مبتلا به بیماری تروفوبلاستیک، اکثرا تا هفته سه و معمولا تا هفته شش دارای منحنی غیرطبیعی (تیتر بیشتر از L/IU 500) می باشند. زمانی تشخیص بیماری تروفوبلاستیک حاملگی داده می شود که میزان hCG در یک بازه زمانی دو هفته ای ثابت مانده یا افزایش یابد، یا افزایش مداوم آن 16 هفته پس از تخلیه دیده شود. پس از درمان، باید میزان آن ماهیانه تا حداقل یک سال، سپس سالی دو بار و برای پنج سال متوالی اندازه گیری شود.

در واقع، تمام حاملگی های نابه جا با مقادیر قابل ردیابی hCG همـراه هستند. مقادیر hCG در حاملگی های طبیعی و نابـه جا با سرعت های متفاوت افزایش می یابند و اندازه گیری کمی hCG همراه با اولتراسونوگرافی لگن تاثیر به سزایی بر تشخیص و کنترل حاملگی نابه جا دارد:

1) اندازه گیری کمی hCG می تواند حیات حامگی را ارزیابی کند، به طوری که سرعت افزایش طبیعی (حدود 50 درصد افزایش،هر دو روز یک بار) معمولا نشان دهنده یک حاملگی طبیعی است.

2) هنگامی که تیتر hCG از L/IU 1000 تا 1500 تجاوز می کند، اولتراسونوگرافی واژینال باید بتواند وجود یک حاملگی داخل رحمی را تشخیص دهد.

3) مقادیر کاهش یابنده hCG با درمان موثر رخ می دهند، اما مقادیر ثابت و افزایش یابنده، نشان دهنده وجود بافت تروفوبلاستیک زنده هستند.

● آزمون های مثبت کاذب

گاهی نتایج مثبت کاذب آزمون های hCG دیده می شوند و موجب درمان جراحی یا طبی نامناسب می گردند. در این موارد، سطح hCG نسبتا پایین است (معمولا کمتر از

L/IU 150). علل مختلفی برای این وضعیت وجود دارند، از جمله hCG ترشح شده توسط هیپوفیز، ولی معمولا این مشکل بالینی ناشی از تداخل مواد دیگر با آزمون است، به ویژه آنتی بادی های ضد LH یا ایمونوگلوبین های anti-animal. به علاوه تومورهای غیرتروفوبلاستیک می توانند مقادیر قابل ردیابی hCG را ترشح کنند. معمولا یک پاسخ مثبت کاذب در طول زمان ثابت باقی می ماند (نه افزایش می یابد و نه کاهش). هنگامی که تابلوی بالینی نامشخص است یا متناسب با نتایج آزمایشگاهی نمی باشد (به ویژه فقدان بافت تروفوبلاستیک)، hCG مثبت را می توان به چند روش تایید نمود:

1) اخذ نتیجه مشابه توسط یک روش دیگر

2) نشان دادن وجود hCG در ادرار

3) نشان دادن نتایج موازی با ترقیق های متوالی hCG استاندارد و نمونه سرمی بیمار.

 

برای مشاهده چگونگی انجام آزمایش های hcg و تست حاملگی پست زیر را مشاهده کنید:

کلیپ تصویری از چگونگی کارکرد آزمایش تست حاملگی بتا

 

اطلاعات بیشتر:

 

http://www.newkidscenter.com/Beta-hCG-Levels-in-Early-Pregnancy.html